Koronavirüs nedir? Covid-19 nedir?

Koronavirüs, kuşlarda ve memelilerde hastalıklara sebep olan genellikle solunum yollarını etkileyen bir virüs familyasıdır. Koronavirüs 1960‘larda keşfedilmiştir. Bu virüsler solunum yollarında ciddi enfeksiyonlara yol açabilmektedir. İnsanlarda 2003’te ölüm oranı %10,9 olan Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS-CoV), 2012’de ölüm oranı %36 olan Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve 2019’da bulaşma ve ölüm oranı oldukça yüksek olan Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu Koronavirüsü 2 (SARS-2, SARS-CoV2, Covid-19) teşhis edilmiştir.

Toplumumuzda genelde kış aylarında rastladığımız nezle, grip olarak bilinen hastalıkların sebebi de koronavirüslerdir. Fakat bu hastalıklara yol açan türleri Covid-19 gibi ölümcül değildir.

Covid-19, Aralık 2019 ‘dan itibaren Çin ‘den başlayarak hızla tüm dünyaya yayılmış, oldukça bulaşıcı, viral, tedavisi olmayan bir hastalıktır. En yaygın semptomları yüksek ateş, kuru öksürük ve yorgunluk; seyrek semptomları ise boğaz ağrısı, ishal, baş ağrısı, tat – koku duyu kaybı, ciltte döküntü – renk değişimi şeklindedir.

30 Ocak 2020 'de Covid-19, Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel bir sağlık acil durumu; 11 Mart 2020’de ise virüs pandemi, yani küresel salgın hastalık olarak ilan edilmiştir.

Ülkemizde günlük olarak Covid-19 gelişmelerini https://covid19.saglik.gov.tr/sitesinden takip edebilirsiniz.

Viral hastalıkların etkin tedavisi olmadığı için bu hastalıklardan korunmak oldukça önemlidir. Koruyucu aşılar ve etkinliği konusunda çalışmalar sürmektedir.

Koronavirüs oldukça geniş bir virüs ailesidir. Hayvanlarda hastalığa yol açan oldukça çok koronavirüs türü bulunmaktadır. Fakat hayvanlardan insanlara bulaşan herhangi bir koronavirüs etkeni bildirilmemiştir. Covid-19 zoonoz bir hastalık değildir, hayvanlardan insanlara bulaşmaz.

Covid-19 hayvanlarda hastalık yapmadığı gibi taşıyıcısı da değillerdir. Evcil hayvanlarda da Covid-19 olduğuna dair sahte haberler çıkmıştır. Bunların bilimsel bir kanıtı yoktur.

Belçika’da bir kedinin testinin pozitif çıkması vakasında; virüs, hayvanın dışkısında ve kusmuğunda bulunmuştur. Vakanın incelendiği araştırmanın sonucuna göre, virüs yüksek olasılıkla hayvanın sahibiyle veya başka bir kişiyle temasından sonra kendisini yalaması yoluyla toplanmıştır.

Bilim insanları, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (DHSÖ) hayvanların Covid-19 hastalığını taşımadığı, sadece testten hemen önce Sars-CoV-2 enfeksiyonu taşıyan insanlarla temas kurmaları yoluyla hayvanların üstünde virüsün toplandığı konusunda hemfikirdir.

Kedilerin dışkıları ile birbirlerine bulaştırırlar. Kedi türüne özeldir. Özellikle yavru kedilerde belli belirsiz hafif bağırsak enfeksiyonuna yol açarlar. Tedavi edilmeden çoğu vaka iyileşir. Dışkıda PCR (gen haritası ile virus tespiti, yüksek maliyetlidir) ile teşhis edilebilir. Kedilerin %87 si 24 ay virus yaymaya devam ederken, geri kalanı ömür boyu yayarlar.

Yeni Coronavirus tarafından Kedi ve köpekler nadiren hastalanabilseler de insanlara bulaşması şuan ki virus ile muhtemel değildir. Hastalanan kediler 5 gün boyunca tüy dökerler. Çok az kedi ve köpek hasta olmuştur.

https://www.pnas.org/content/117/42/26382